Luteina i oczy

Kiedy jesteśmy młodzi nie myślimy, że kiedykolwiek nasz wzrok może ulec pogorszeniu z powodu starzenia się, a tym bardziej z braku odpowiedniej, zbilansowanej diety czy niskiej podaży naturalnych substancji, które potrzebne są do utrzymania dobrej formy oczu. W młodości wydaje się, że przecież zawsze będziemy zdrowi. Z wiekiem myślenie to zmieniamy, pojawia się refleksja, że może wcale tak nie będzie. Widzenie i jego pogorszenie to obok zmarszczek jeden z najbardziej odczuwalnych skutków upływającego czasu. Nagle literki w tekście stają się mniejsze i rozmazane, przedmioty gdzieś dalej położone jakoś dziwnie nieostre, coś przeszkadza w widzeniu. No właśnie. Oko staje się coraz słabsze. A w dzisiejszych czasach objaw ten wcale nie musi być związany z wiekiem.

Nasze oczy lubią dobrą, zrównoważoną i  bogatą w substancje odżywcze. Szczególnie dobrze czują się i funkcjonują kiedy w naszej diecie znajduje się luteina a wraz z nią zeaksatyna. Nasz organizm nie  potrafi wyprodukować luteiny i zeaksantyny, dlatego musimy je dostarczać wraz z pożywieniem lub suplementy diety. Luteina jest naturalnie występującym w przyrodzie żółto-pomarańczowym barwnikiem należącym do grupy karotenoidów, występującym w takich roślinach  jak  szpinak,  jarmuż,  brokuł,  aksamitka (ten pomarańczowy kwiatuszek)  czy  kukurydza.  Luteinie obecnej  w  tkankach  roślinnych  towarzyszy  zazwyczaj barwnik – zeaksantyna. Luteina obecna w roślinach występuje w dwóch postaciach: wolnej i zestryfikowanej kwasem palmitynowym. Estry luteiny dostarczone w pożywieniu muszą zostać przekształcone w formę wolną a proces ten odbywa się pod działaniem enzymów jelita cienkiego. Rozdrabnianie, siekanie czy gotowanie niszczące struktury komórek roślinnych poprawia biodostępność większości karotenoidów.

Zgodnie z dostępną wiedzą luteina i zeaksantyna pełnią funkcję ochronną w obrębie tkanek narządu wzroku.  Największe   ich   stężenie znaleziono w strukturze siatkówki oka zwanej plamką żółtą,  która  odpowiada  za widzenie i odpowiednią  ostrość wzroku. Żółty  kolor zawdzięcza właśnie wysokiemu stężeniu tych karetonoidów, które występują również w komórkach soczewki oka. Luteina jest w stanie pochłaniać niebieskie światło widzialne i dzięki temu chroni struktury oka przed    niebezpiecznymi dawkami promieniowania widzialnego i UV. Barwniki te mają silne  właściwości  przeciwutleniające.  Wspomagają  niszczenie powstających pod wpływem promieniowania UV wolnych rodników, na których to działanie szczególne narażone są fotoreceptory, zawierające duże ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. Dieta  uboga  w luteinę doprowadza  do  spadku jej ilości w tkankach oka i może być jednym z czynników rozwoju chorób związanych  z  zaburzeniami  procesu  widzenia takimi  jak  zwyrodnieniowe zapalenie plamki żółtej (AMD; Age-related Macular Degeneration) czy zaćma (katarakta).

Jak wynika z badań spożycie luteiny pochodzącej z pokarmu jest stosunkowo niskie, jako profilaktykę i wsparcie leczenia chorób oczu zaleca się suplementację. Jak   udowodniono   w   badaniach   epidemiologicznych,   regularne   przyjmowanie   luteiny w ilości co najmniej 6 mg dziennie  obniżyło  ryzyko  wystąpienia  zwyrodnieniowego zapalenie plamki żółtej  o  57%  w porównaniu do diet  zawierających jedynie 0,5 mg. U chorych ze  zdiagnozowaną tą chorobą oczu spożywanie przez okres 18 miesięcy 15 mg luteiny dziennie skutkowało znaczną poprawą ostrości widzenia. Badania wskazują również na związek luteiny i obniżenia wystąpienia zaćmy. Badania   japońskich   naukowców   wykazały   również   korzystny   wpływ   spożywania 5 mg luteiny   i 1 mg zeaksantyny dziennie na ograniczanie występowania tzw. efektu zmęczonych oczu będącego najczęściej następstwem długotrwałego wpatrywania się w ekran monitora komputerowego.